Wer in allen Lüften schwebet

“There are no recitatives or da capo arias; yet there is a plenty of variety, from the stirring chorale fantasia that opens the work, with flute, two oboes, three trumpets and drums added to the string band, to the three arias: one ritornello aria for bass with continuo in praise of the Son, a soprano aria with flute and low-lying violin obbligati addressed to the Holy Spirit and, the pick of the bunch, a pastoral dance for alto and oboe d’amore, inspired, perhaps in its imagery, by the concept of ‘den alles lobet, was in allen Lüften schwebet’ (‘praised by all things that move in the air’).”

“Wenngleich in dieser Kantate weder Rezitative noch Da-Capo-Arien vorhanden sind, weist sie eine große Vielfalt auf, angefangen bei der mitreißenden Choralfantasie zu Beginn des Werkes mit Flöte,
 zwei Oboen, drei Trompeten und Pauken zusätzlich zur Streichergruppe bis hin zu den drei Arien: eine Ritornellarie für Bass mit Continuo zum Lobpreis des Sohnes, eine Sopran-Arie mit Flöte und tiefliegenden Violinobligati, die an den Heiligen Geist gerichtet ist, und schließlich, das Beste von allem, ein pastoraler Tanz für Alt und Oboe d’amore, in seiner Bildersprache vielleicht inspiriert von dem, ‚den alles lobet, was in allen Lüften schwebet‘.”

John Eliot Gardiner, From a journal written in the course of the Bach Cantata Pilgrimage, 2008. Geciteerd uit het booklet (nr. 25) bij de Bachcantates van zondag Trinitatis. Gardiner verdedigt hier de vierde en laatste cantate, BWV 129, Gelobet sei der Herr mein Gott, blijkbaar tegen de indruk dat zij nogal eentonig zou zijn. Waarheid is wellicht dat Gardiner bijzonder aan deze cantate gehecht is om diep-persoonlijke redenen. Als hij lijkt te willen opstijgen in superlatieven, doet hij een bekentenis. “Kein Komponist hat 
je”, zo gaat hij verder – en ik citeer hem nu in Duitse vertaling omdat die versie meer Schwung heeft dan de oorspronkelijke Engelse, “mehr aus einer Melodie gemacht, sie ist die wunderbarste überhaupt, die Bach geschrieben hat – und sie hat mich ein Leben lang begleitet, seit ich sie zum ersten Mal als Kind von meiner Mutter singen hörte.”

Zie ook hier.

Van zinnen

“Dat Gods absolute wezen besloten heeft zich te vertonen in een menselijke existentie, en in staat is dit besluit ook werkelijk uit te voeren: dit moet degene die de existentie van Jezus beschouwt, elke dag opnieuw en dieper bevreemden als iets onmogelijks, absoluut huiveringwekkends; hij moet daardoor buiten zichzelf geraken in die ‘extase’ van niet-begrijpen, waarin de tijdgenoten van Jezus meegesleept werden – zij schrikken, raken volkomen buiten zichzelf, zijn bedwelmd, overweldigd, verliezen letterlijk hun verstand – en dit telkens opnieuw; het is zelfs een ‘het verstand verliezen tegenover zijn verstand‘ zodat het voor de hand ligt, te zeggen dat hij zelf zijn verstand verloren heeft en buiten zinnen is.”

Passage van vier zinnen uit Hans Urs von Balthasars Het beschouwende gebed (Hasselt: Uitgeverij Heideland 1962, p.119/120), die ik in mekaar laat overvloeien door drie punten te vervangen, de eerste twee telkens door een gedachtenstreep, de derde door een puntkomma.

Out of the realm of death

“Were I to choose an auspicious image for the new millennium, I would choose that one: the sudden agile leap of the poet-philosopher who raises himself above the weight of the world, showing that with all his gravity he has the secret of lightness, and that what many consider to be the vitality of the times – noisy, aggressive, revving and roaring – belongs to the realm of death, like a cemetry for rusty cars.”

(Italo Calvino, op 14 maart 2013 geciteerd op Spurious)

De duif

“Ontsproten aan de windselen van de rook, ontsnapt aan de lijkwade van het stof, hoger en hoger in de lucht.”

(Meir Shalev: Een duif en een jongen. Vertaald uit het Hebreeuws door Ruben Verhasselt.- Amsterdam: Rothschild & Bach 2006, p.8)

Letterbrug

“Urenlang moest vaak aan een korte reeks woorden worden gewerkt, totdat het ritme tot in de laatste cadans klopte, de zwaartekracht overwonnen was en de auteur, zelf nu in zekere zin van zijn lichaam ontdaan, via de precaire constructie van zijn letterbrug de andere oever kon bereiken.”

(uit Sebald’s Campo Santo, hier geciteerd)

Langezinnenlevitatie

“Describing the effect of ‘sentences which spread over one, two whole pages, resembling ceremonial or funeral processions in their elaborate difficulty’, it is suggested that ‘wenn er, mitsamt seiner Fracht, auf dem Kreisen seiner Prosa höher und höher getragen wird wie ein Segler auf dem warmen Strömungen der Lust, da ergreift selbst den heutigen Leser noch ein Gefühl der Levitation’.”

(Jo Catling in “Silent catastrophe“, W.G. Sebald citerend)